„Pamięć ludzka jest wybiórcza” – spotkanie z Anną Bikont w ramach Letnich Ogrodów Literackich

21 września 2025 r. w parku Jedności Polonii z Macierzą odbyło się spotkanie z Anną Bikont – dziennikarką, reporterką i pisarką, które zakończyło tegoroczny cykl Letnich Ogrodów Literackich, organizowany przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną w Rzeszowie. Rozmowę z autorką poprowadziła Grażyna Bochenek – dziennikarka i pisarka.

Punktem wyjścia do dyskusji była najnowsza książka Anny Bikont „Nie koniec, nie początek. Powojenne wybory polskich Żydów”. To pierwszy reportaż opisujący w całości losy polskich ocalałych Żydów i Żydówek w latach powojennych – historię przez długi czas przemilczaną, a zarazem domagającą się opowiedzenia.

W trakcie spotkania autorka mówiła o trudnych wyborach, przed którymi stawali ocaleni: o konieczności zmiany nazwisk i imion, o życiu z „aryjską maską”. „Żydzi sami z siebie uważali, że trzeba się wtopić, że nie da się inaczej” – podkreśliła Bikont. Osoby, które decydowały się zostać w Polsce, często posuwały się do fałszowania nie tylko własnej tożsamości, lecz także imion rodziców.

Ważnym wątkiem rozmowy była praca reportera i budowanie relacji z bohaterami. „Zazwyczaj spotykam się wielokrotnie, wracam, oswajam” – przyznała Bikont. – „Z zawodu nieuprawianego jestem psychoterapeutką. Rozmowa czasem pomaga, ale czasem też nie pomaga. Jeśli nie chcą ze mną rozmawiać, nie mam prawa tego wymuszać”.

Autorka poruszyła również temat pamięci międzypokoleniowej. „Drugie pokolenie – dzieci ocalałych – nie pytało, mało wie. Dużo więcej wie trzecie pokolenie, wnuki. Ale ich opowieści są inne – sentymentalne, bohaterskie, waleczne” – podsumowała.

Natalia Szwedo

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Zadanie współfinansowane ze środków budżetu Województwa Podkarpackiego.

Dofinansowano z budżetu Gminy Miasto Rzeszów.